فروشگاه پارسا آنلاین شاپ

شریعتی، امروز و آینده ما

نگاهی به میراث فکری او پس از چهل سال

نویسینده:احمد علوی , اسفندیار طبری ,تقی رحمانی , جمیله کدیور ,حسن فرشتیان ,حسن محدثی ,حسن یوسفی اشکوری ,حسن پایا ,رضا علیجانی , سعید پیوندی,شیرین دخت دقیقیان , عبدالعلی بازگان , علی پایا,مجتبی مهدوی ,محمد باقر تلغری زاده ,محمد رضا نیکفر ,مرتضا کاظمیان ,مهدی جامی.

در دیباچه این کتاب به قلم یوسفی اشکوری می‌خوانیم:

«داستان این گونه آغاز شد که در سال گذشته با همکاری و همفکری چند تن از دوستان همراه برآن شدیم تا در چهلمین سالگشت درگذشت زنده یاد دکتر علی شریعتی در خارج از کشور کاری بکنیم و به گونه های مختلف یاد و خاطره او را گرامی بداریم. این پروسه از تابستان ۱۳۹۵ آغاز شد و در خرداد ۱۳۹۶ به پایان رسید….

مفید می نماید که اشاره کنم، این انگیزه و تصمیم مسبوق به سابقه ای دیرین است. نخستین مراسم بزرگداشت شریعتی را با همت جمعی از دوستان در خرداد ماه سال ۱۳۶۳ در منزلی در تهران برگزار کردیم. در آن سالها (به طور مشخص پس از خرداد خونین ۱۳۶۰) در پرتو فضای بسته سیاسی و فرهنگی حاکم، دیگر کمتر نامی از شریعتی در میان بود و به ویژه در آن دوران هیچ مراسمی در سالگرد درگذشتش در سراسر کشور برپا نمی شد. این مراسم محدود و مسقف به سقف خانه ما، به رغم دشواری های که داشت، از همان سال تا اواخر دهه شصت در همان خانه برگزار می شد و غالبا سه و گاه چهار شب پی همه ادامه می یافت و سخنرانان مختلفی حول موضوعات فکری و احیانا سیاسی سخن می گفتند. پس از اندکی فراخی در فضای سیاسی و فرهنگی کشور در دوران پس از جنگ، مراسم به حسینیه ارشاد منتقل شد و این برنامه ها تا سال ۱۳۸۸ ادامه داشت.

در کنار این مراسم های سالانه منظم، بیستمین و سی امین سالگرد شریعتی را نیز به طور ویژه در حسینیه ارشاد برگزار کردیم. مخصوصا مراسم سی‌امین سالگرد در قالب سمینار سه روزه (صبح و عصر) در سالن بزرگ اجتماعات حسینیه بسیار گسترده و متنوع و با حضور سخنرانانی از گرایشهای فکری مختلف (از مدافع تا منتقد) و نیز با حضور انبوهی از شرکت کنندگان و مخاطبان برگزار شد. در اینجا بجاست که یادی بکنم از زنده یاد ناصر میناچی، مدیر وقت حسینیه، که در آن سالها و از جمله در جریان برگزاری سمینار یاد شده، بیشترین همکاری را داشت. نمی توان انکار کرد همان گونه که نام و خاطره «حسینیه ارشاد» در شمال تهران، با نام شریعتی گره خورده و بدین ترتیب جاودانه شده، نام ناصر میناچی نیز چنان با نام حسینیه پیوند یافته که برای همیشه در کنار حسینیه و شریعتی ماندگار خواهد شد.

با عطف به خاطرات و اقدامات گذشته، بر آن شدیم که به مناسبت چهلمین سال شریعتی نیز در حد بضاعت مزجات مان در دیار غریب برای حبیب کاری بکنیم. در این باب با چند تن از دوستان همدل و همراه مشورت شد و پس از توافق اولیه کمیته ای برای تصمیم گیری های ضروری و پیشبرد مصوبات تأسیس شد؛ یعنی «کمیته یادمان چهلمین سالروز درگذشت دکتر شریعتی». اعضای آن همانهایی اند که اسامی شان در پای بیانیه فراخوان آمده و همگی در آغاز و انجام این کتاب و دیگر اقدامات مصوب همکاری داشته اند.

مصوبات در سه گروه کاری انجام شده است. اول تدوین مجموعه ای از مقالات که همین کتاب است و اکنون در برابر شما گشوده است. فراخوان برای شخصیت های فکری و فرهنگی بسیاری فرستاده شد و خواسته شد که با ارسال مقاله ما را یاری کنند ولی در عمل برخی از ایشان اصولا پاسخی ندادند و یا عذر خواستند و یا شاید صلاح ندیدند مقاله ایشان در کاری که در خارج از ایران نشر می شود بیاید. برخی نیز با نهایت علاقه و صمیمیت از همکاری دریغ نکردند و با ارسال مقالات غنی خود بر غنای کار ما افزودند. در هرحال محصول این تلاش در برابر شماست. سرپرستی و ویراستاری این کتاب را جناب آقای مهدی جامی بر عهده داشته است که سعی شان مشکور باد.

جز این، شماری کلیپ صوتی نیز آماده شده که در شبکه های مجازی در حال نشر است و برای عموم قاب دسترسی و استفاده است.

نیز مصوب شد که در برخی شهرهای اروپا و آمریکا و کانادا سمینارهایی به این مناسبت برگزار شود که، به رغم تلاش هایی در این باره، فقط در چند شهر و مکان چنین اقدامی به ثمر نشست.سخن آخر این که هدف ما، افزون بر برگزاری یادمان شریعتی و تجلیل یاد و خاطره او به خاطر نقش و اثرگذاری اش بر حداقل دو نسل ایرانی (و محدودتر در سطح جهان اسلام نیز)، استفاده از این فرصت برای ارتقای سطح فکری و تعالی فرهنگی نسل امروز جامعه بحران زده ماست. شریعتی خود همواره تصریح می کرد که انگیزه او ایجاد خودآگاهی و تحرکات جنبشی نسل ایرانی برای دستیابی به آزادی و عدالت است و این انگیزه و تکاپو نه تنها پایان نیافته بلکه امروز با ضرورت بیشتر و عمق فزون تری ادامه دارد. می توان گفت اکنون از نظر ما، شریعتی و مراسم یادمان او، فرصتی است برای گامی به جلو برداشتن و کمک به نسل امروز برای تحرک بیشتر در جهت رسیدن به آرمانهای رهایی بخش و برابری خواهانه و ضد تبعیض حاکم بر میهن و اگر این اقدامات محدود و اندک ما در چنان مسیری قدمی به شمار آید ما پاداش خود را گرفته ایم. دعوت از شخصیت های فرهنگی متنوع و متفاوت و چه بسا با آرای متضاد در جهت برداشتن چنین قدمی و دیدن همه جانبه موضوع است و غنا بخشیدن به این تلاش. عنوان کتاب و سمت و سوی نویسندگان این مجموعه خود دغدغه ما را به روشنی عیان می کند.