فروشگاه پارسا آنلاین شاپ

مدت 5 ساعت

نقش والدین برای کودک و زندگی حال و آیندۀ او بسیار مهم است. والدین دارای تأثیرات وراثتی و محیطی سرنوشت ساز برای کودک است، رفتار او الگو و مدل است؛ گفتار او سند است، غرور او کارساز است، جرأت او اطمینان بخش است، هیبت و وقار او سازنده است. زندگی و وجود او مایه گرمی و نشاط کودکان در محیط خانواده است.
شیوة برخوردها، کیفیت اعمال انضباط، شیوه محبت یا خشونت، تزلزل یا قاطعیت در رفتار، اتکای به نفس، اقتدار و سندیت والدین برای کودک درس آموز و سازنده است. شرافت و نجابت والدین در کودک نقش مؤثر دارد به همان میزان که سلامت در او اثردارد. کودک آلوده به دنیا نمی آید این خانواده و مخصوصاً پدر است که زمینه ساز شرافت یا آلودگی است.
بنابراین، این پرسش مطرح می شود که والدین چه نقشی در تربیت فرزنددارد؟ این نوشته درصدد است تا به این گونه پرسش هاپاسخ بگوید و نقش والدین را در تربیت فرزند روشن نماید.
نقش الگویی پدر
کودک در مسیر رشد از افرادی بسیاری اثر می پذیرد و تحت تأثیر دیده ها و شنیده های بسیاری قرار می گیرد. همة آنهایی که در اطراف او هستند و به نحوی در او اثرگذارند مدل و الگوی کودک اند. پدر از همة‌ آنها مهمتر و مؤثرتر است و این اهمیت و تأثیر تا سنین نوجوانی هم چنان ادامه دارد.
رفتار پدر برای فرزند خردسال همه چیز است؛ درس است، اخلاق است، تربیت است، سازندگی یا ویرانگری است. طفل در سنین خردسالی همه چیز را از او کسب می کند. محبت، شفقت، وفاداری، خلوص و صفا، رشادت، شهامت، ادب و تواضع، عزت نفس، سجایای اخلاقی، درستکاری، پشتکار، سربلندی، شرافت، صداقت، را از او فرا می گیرد.
این امر از نظر روانشناسان تربیتی گسترش دارد که برخی از آنها رفتار فرزندان را انعکاسی از رفتار پدران دانسته اند و گفته اند تو اول کودک خود را به من بنمای، تا بگویم تو کی هستی. نحوة استدلال پدر، به کارگیری وسایل و ابزار، کینه توزی و خود خواهی او... همه در کودک نقش دارد.
بر این اساس پدران در برابر رفتار شخصی خود مسؤول اند. هر آنچه را که می یابند به فرزندان یاد می دهند. افکار و رفتار او را بر این اساس جهت می دهند، موجبات رشد و یا سقوط شخصیت فرزندان را فراهم می آورند.
تربیت فرزند از راه الگو
اهمیت رفتارپدر
بدون تردید الگو نقش بنیادینی درتربیت و سازندگی کودک دارد. ازاین رو، اگر هیچ تحلیل روانشناختی و دلیل علمی بر نقش اساسی الگوها در شکل گیری شخصیت فرد و نحوة سلوک او و نیاز همه جانبه ای که به الگوها دارد، وجود نداشته باشد، کافی است که هرفرد به همان تجربة گسترده ای که در زندگی شخصی در این خصوص دارد و احساس نیاز به الگو و تأثیر آن را عملاً و از درون در خود یافته اند، ببینند.
با این توجیه باید گفت: پدران اگر بخواهند فرزند خود را بپرورانند و او را به شیوه و روشی خاصی جهت دهند برنامه این است که خود باید مدل و الگوی راه و روشی باشند که آن را برای فرزند خویش خواستاراند. پدرانی که بین عمل و گفتارشان، بین کردار و امر و نهی شان تفاوت است هر گز نخواهند توانست در فرزندان مؤثر باشند. و هم پدرانی که فرصتی کافی برای ارتباط با فرزندان ندارند و در فرصتی محدود تنها چند کلمه ای را به عنوان وعظ و نصحیت با فرزندان درمیان می گذارند هرگز قادر نیستند به اهداف و مقاصدی که مورد نظر شان است برسند.
پدر باید برای کودک سرمشق صداقت، شرافت، وقت شناسی، رعایت نظافت، خوش قولی، سخاوت، جرأت، قدرت تحمل باشد. او در سایة‌ رعایت این وظایف و برنامه ها به شخصیت فرزندشان شکل می دهند و موجبات جمال معنوی و عزت فرزند را فراهم می سازد.
پدران آلوده در روحیة فرزندان اثراتی منفی می گذارند و ما کمتر افرادی را سراغ داریم که خود پدران نادرستی باشند و فرزندشان افراد سالم به بار آمده باشند.
اهمیت رفتار مادر
کردار و رفتار مادر چون خون در شریانهای کودک به جریان می افتد و شخصیت او را برای مادام العمر رنگ می دهد. جنبه الگویی مادر آن چنان مهم است که می توان گفت زمینة‌ انحطاط و یا تعالی روان پاک فرزند تا حدود زیادی مربوط بدان است. طفل او را به عنوان الگو و سر مشق انتخاب می کند و شیوه ها و رفتارهای او را تقلید می نماید.
بسیاری از بی بندباری های افرا د زاییده اشتباهات غلط مادران است و موجب اسارت و بدبختی آنها می شود، چه بسیار کودکانی که رفتاری را از مادر یاد گرفته اند و یک عمر آن رفتار مزاحم زندگی شان بوده و نتوانسته اند آن را به خوبی از خود دور نمایند.
اثر رفتار و کردار مادر در کودک
چشم و گوش طفل چون دریچه ای باز است، می بیند و می شنود، ذهنش چون آینه است که هر چیزی در آن منعکس می شود با این تفاوت که آینه عکس شیء را همیشه در خود نگه نمی دارد ولی ذهن کودک آن را در خود ضبط می کند. کودک حتی شیوه فکر مادر را می بیند و درمی یابد، و آنچه برداشت می کند ممکن است سازنده باشد و یا ویرانگر.
کودکان به هنگامی که در خانه تنها می شوند ادای زندگانی پدر و مادر را در می آورند. واین خود صحنه ای تماشایی است. مادر می تواند با رفتار خود فطرت های امانت، صداقت، وفای به عهد، حق جویی، حق دوستی، و... را در کودک احیا کند و یا آنها را بمیراند. مادر می تواند زمینه را برای هدایت فطری طفل فراهم سازد و یا موجب انحرافش از صراط مستقیم گردد.
درجنبۀ عاطفی نیز مادران تأثیر بسیاری به روی کودکان دارند. اگر مادری دچار ترس باشد نمی تواند کودک شجاع بپروراند.
نقش تفاهم والدین درتربیت فرزند
تفاهم والدین در تمام صحنه های زندگی، موجب استحکام پایه های خانواده می گردد. به ویژه با تفاهم با همدیگر علاوه بر اینکه کانون زندگی را گرم تر نموده اند ، ‌فرزندان چنین خانواده نیز ، ‌از سلامتی کامل تر و شخصیت واقعی برخوردار می گردد. امام معصوم (ع) می فرماید: «‌بهترین زنان شما زنی است که هرگاه همسرش خشمناک گردد ومورد غضب وی قرار گیرد و یا این که برهمسرش غضبی کرد، به او بگوید: دست من در دست تو و تسلیم محض تو هستم.»
وباز فرموده اند: «‌اگر زنی بخوابد درحالی که شوهرش از دست او راضی نباشد، ملائکۀ خدا تا صبح او را لعن می کنند.»
رسول خدا(ص)‌ می فرماید: «‌برادرم جبرئیل به من خبر می داده و همواره سفارش زنان را می نمود، تا آنجا که من گمان کردم، برای شوهر جایز نیست که به زنش اُف بگوید... شما زنان را به عنوان امانت خدایی گرفته اید...
امیر المؤمنین (ع)‌ می فرماید: «‌زنان در نزد مردان مالک سود و زیان خود نیستند (زیرا طلاق دردست شوهر است و مخارج آنها نیز در دست او است و وظایفی هم از شوهران بر عهده دارند) زنان امانت خدا نزد شما هستند، به ایشان زیان نرسانید و بر ایشان سخت مگیرید.»
امیرالمؤمنین (ع) می فرماید: «... با زنان، خوش گفتار و نیکو سخن باشید، تا ایشان هم خوش کردار و نیکو رفتار شوند.»
بنابر این، تفاهم والدین محیط زندگی را سرشار از صمیمیت و صفا می کند؛ از این رو، محیط خانواده در تشکیل شخصیت انسان نقش بنیادین و مؤثر دارد، سنت ها، الگوها و ضوابط و قوانین آن در فرزندان اثر می گذارد. خانواده عامل انتقال فرهنگ، تمدن، آداب و سنن است و نقش و تأثیر آن، همیشگی است. تشکیل خانواده باید برمبنای تفاهم و ایجاد فضای دوستی، پایه گذاری شود؛ زیرا در پرتو صفا و صمیمیت زندگی مفهوم واقعی پیدامی کند و فرزندانی با روان سالم تحویل جامعه داده می شود.
تفاهم در پرتو محبت و احترام
خانواده مهمترین پناهگاه برای فرزندان است، اساس خانواده از نظر اسلام بر مبنای دوستی، محبت و احترام است. قرآن کریم می فرماید: «‌خداوند بین اعضای ‌خانواده دوستی و شفقت قرارداد.» (روم، 30 / 20)؛ باید رابطة والدین برمبنای عطوفت و مهربانی استوار باشد، از دید برخی صاحب نظران، ارتباط میان انسانها در حرف زدن و گوش فرادادن خلاصه می شود. که این دو مهارت در حوزة ارتباط انسانها به ویژه همسران محسوب می شود:
الف ـ‌ احترام گفتاری
شایع ترین و در عین حال ساده ترین نوع مناسبات انسانی، ارتباط کلامی است. این ارتباط به نوبه خود، در برگیرندة‌ دو پدیدة «خوب سخن گفتن» و«خوب گفتن» می شود، اولی ناظر به روش ودومی به محتوا است. زمانی که همسران با لحنی مؤدبانه و احترام آمیز با یکدیگر گفتگو کرده و از روش مؤثر و سازنده ای برای ارتباط کلامی بهره می گیرند، مصداق کامل «خوب سخن» گفتن تلقی می شوند و زمانی که آنان، مطالب کامل و مضامین ارزشمند ومفیدی را به یکدیگر منتقل می نمایند واز نوعی تبادل علمی و فکری استفاده می کنند، روابطشان جلوه ای از «سخن خوب گفتن» محسوب می گردد.
پیامبر اکرم (ص) می فرماید: «‌قول الرجل لمرأتة انی احبک لا یذهب من قلبها ابداً»
یعنی سخن مرد به همسرش که (تو را دوست دارم) هیچگاه از قلب او زدوده نمی شود واثرات مهر آفرین و بسیار مثبت آن همواره باقی می ماند. با گفتن یک جمله کوتاه می توان تمام خستگی و مشکلات و سنگینی بار زندگی ومسؤولیت زن را تلافی نمود، تا زن با نشاط وآمادگی و نیروی بیشتری به زندگی وتربیت فرزندان ادامه دهد. « ابراز محبت، تبلور نیروی محبت است. به این معنی که لازمه محبت به کسی، ابراز آن است. لذا همسرانی که از هنر مهم نثار محبت به شریک زندگی خود بر خوردارند، کامیابی بیشتری دارند. در مقابل آنچه که در زندگی برخی زوجهای جوان به تدریج کمرنگ شده و پیوند مشترک آنان را تهدید می کند فقدان محبت نیست بلکه روش ابراز محبت است.
شرط دیگر تبادل عاطفی، غلبه بر «خود شیفتگی» ‌است.پدیده ای که اریک فروم آن را مانع رشد وبالندگی آدمی می داند. بدیهی است انسانی که نقطه کانونی توجهش، وجود خودش باشد قادر به تفکر درباره دیگران وخواسته های آنها و نیز ابراز محبت به آنان نخواهد بود. غلبه بر «خود شیفتگی» ‌مقدمه ای برای رسیدن به مرز شخصیت از خود فرا رونده است.
بدون تردید اساس استحکام و تثبیت نظام خانوادگی بر پایۀ محبت و احترام متقابل زن و مرد است، شعله های پرفروغ رأفت و مهربانی را در دلهای یکدیگر با محبت می شود نگهداشت. فرزندان آن قدر که از اختلافات و دوگانگی وبی نشاطی و نبودن معنویت و مهربانی و عطوفت و صفا و صمیمیت رنج می برند، از کمبود و فقر مادی رنج نمی برند، مهربانی ورأفت حتماً ‌جای فقر و کمبود های مادی را پر خواهند نمود.
امام صادق (ع) می فرماید: «من اخلاق الا نبیاء حب النساء‌.»
در حدیثی دیگر این گونه می فرمایند: «‌هرکس محبتش به همسر خود بیشتر باشد ایمانش به خدا بیشتر است.»
و«‌کسی بر ما اهل بیت مهربان تر است که برهمسر خویش مهربانتر باشد.»
پیامبر اکرم(ص) می فرماید: «خیرکم خیرکم لأهله وأنا خیرکم لأهله.»
یعنی بهترین شما آنهایی هستند که برای همسران خود بهترند، ومن بهترین شما برای زنان خود هستم.
ازاین روایات به دست می آید که کانون خانه در صورتی به محل امن وآسایش تبدیل می شود و نظام خانوادگی استحکام پیدا می کند که والدین با محبت و احترام با همدیگر رفتار نمایند و از برخورد های خشن و بی حرمتی نسبت به همدیگر در حضور فرزندان پرهیز کنند. زیرا تمامی حوادثی که در برابر فرزندان درمحیط خانه اتفاق می افتد در مغز آنها ضبط می گردد، اعصاب و مغز حساس و ظریف کودک از همان آغاز، مانند دستگاه فیلمبرداری، از تمام صحنه ها تصویر برداری می کند و درسنین مختلف در رفتارشان، ظاهر می گردد. البته والدین بافرزندان نیز، باید بامحبت واحترام رفتار نمایند. زیرا انسان تشنه محبت است. کودک نیز که یک انسان کوچک است بیش از بزرگان به محبت احتیاج دارد؛ کودک با احساس محبوبیت آرام و راحت به رشد خویش ادامه می دهد و در پرتو صفات عالی انسانیت به تکامل می رسد. درسایه سار زلال محبت احساسات و عواطف کودک رشد می کند و از او انسان شایسته به وجود می آید. دختری که از پدر ومادر و در محیط خانه از لحاظ محبت اشباع شده در جوانی احساس محرومیت و بی پناهی نمی کند تا در مقابل چند جملة‌ مودت آمیز یک جوان غرض ورز خود را ببازد وآیندة خویش را تباه سازد. جوانی که در کانون مهر ومودت پرورش یافته احساس محرومیت نمی کند تا برای تسکین خاطر به کانونهای فساد واعتیادهای خطرناک ومیگساری پناهنده گردد. کسی که در محیط سرد و بی عاطفه پرورش یافته از پدر ومادر مهر و محبت ندیده، یک انسان راضی و طبیعی نخواهد بود. امام صادق (ع) می فرماید: «‌خدا بنده اش را به واسطه شدت محبتی که نسبت به فرزندش دارد مورد رحمت قرار خواهد داد».
ب ـ‌ احترام شنیداری
در ارتباطات میان فردی «‌هنر خوب شنیدن» یکی از مهارتهای مؤثر است که به معنای بالاترین میزان دقت وتوجه فرد به اظهارات طرف مقابل می باشد واز آن به «گوش دادن فعال» نیز تعبیر می شود.
«هنر خوب شنیدن» ‌روشی کار آمد و اطمینان بخش در ارتباطات انسانی به ویژه میان همسران محسوب می شود. زیرا به کار گرفتن آن، بیانگر میزان اهمیت واحترامی است که برای طرف مقابل قائل هستیم. وقتی با توجه کامل وعمیق به سخنان فردی گوش می دهیم، حاکی از این است که رعایت شخصیت او را بر خود لازم می دانیم. این امر، علاوه برافزایش احساس ارزش شخصی، زمینة تفاهم و درک مقابل را نیز مهیا می کند.«خوب شنیدن» مهارتی است که موجب آگاهی فرد به نقطه نظرات و دید گاههای طرف مقابل شده در نتیجه به بهبود وارتقای مناسباتشان منجر می شود. یکی از تعابیر مربوط به تفاهم، رسیدن به نقطة ‌دید طرف مقابل واز آن منظر به مسائل نگریستن است.
رعایت چند نکته زیر، بر کارآمدی «هنر خوب شنیدن»می افزاید:
ـ‌ تا زمانی که طرف مقابل مشغول بیان مطالب است، از قطع کردن سخنان وی باید پرهیز کرد.
ـ‌ هنگامی که طرف مقابل سخن می گوید، از هرگونه حالتی که بیانگر احساس بی حوصلگی، ناراحتی یا بی توجهی است، باید خودداری کرد.
بدیهی است همزمان باشنیدن، نباید به انجام کارهایی همچون پاسخ دادن به تلفن، آغاز مطالعه کتاب یا روزنامه و نظایر آنها مبادرت نمود؛ زیرا این نوع اعمال، دلالت بر فاقد اهمیت بودن سخنان گوینده دارد در نتیجه باعث احساس ملال خاطر وکدورت وی می شود و بر روند ارتباط انسانی تأثیر نامطلوبی می گذارد.
پیامبر گرامی اسلام (ص)‌ حرف گوینده را تا پایان گوش می دادند و ساکت بودند تا از سخن گفتن فراغت یابد، و هم خود آن حضرت (ص) ‌کلام کسی را قطع نمی کرد: « من تکلّم انصتوا له حتی یفرغ ولا یقطع علی احدٍ کلامه».
بنابراین احترام متقابل زن وشوهر در صحنه های مختلف زندگی به ویژه در گفتگو با هم دیگر در حضور فرزندان باعث انتقال آداب گفتگو و احترام متقابل به فرزندان می باشد؛ زیرا والدین بهترین الگوی رفتاری فرزندان در محیط خانه است. والدین علاوه بر اینکه موظف به رفتارهای کریمانه، محترمانه و با عاطفه با همدیگر می باشد ، مکلف است که با فرزندان نیز برخورد شایسته و از روی تکریم واحترام داشته باشد.
در خانواده ای که فضای دوستی در بین اعضای ‌آن حاکم است، هر یکی از اعضای موجب دلگرمی یکدیگرند. علی (ع) می فرماید: «‌با خانواده أت به گرمی وخوبی رفتار کن؛ زیرا آنان بال و پری هستند که با آن وسیله می پری واصل و بنا و مقصد ی هستند که به سمت آن می روی و دستی هستند که با آن حمله می کنی.»
رفتار خوب والدین باجوان ونوجوان درمحیط زندگی خانوادگی، شخصیت واقعی جوان را به شکوفایی می رساند و چنین والدینی شامل رحمت الهی قرار می گیرد. « خداوند رحمت کند پدر ومادری را که فرزند خود را در کار نیک یاری نمایند وسرمشق خوبی برای او باشند.» رفتار های ناپسند والدین بافرزندان، موجب لعنت خدا می گردد: « خداوند لعنت کند واز عنایات خود دور سازد پدر ومادری را که فرزندان خود را به کار نادرست وادارند وخودشان ازآنان رنجیده شوند.»
البته گاهی تذکر و سرزنش نیزلازم است؛ نباید سرزنش بی مورد صورت بگیرد؛ زیرا سرزنش بیجا آتش لجاجت و خصومت نوجوان را شعله ور می کند؛ امام علی(ع) می فرماید: «یاده روی در سرزنش و هر دم و ساعت فرزند خود را ملامت کردن، آتش لجاجت و سر کشی را در آنان شعله ور می سازد.» در سرزنش نباید زیاده روی کرد وهمانگونه که امام علی (ع) فرمودند: «‌وقتی جوانی را سرزنش می کنید جایی برای گناه و لغزش او باقی نگذارید که سرزنش شما باعث سرکشی او نگردد.»
ازاین رو، خانواده نقش بنیادین درشخصیت جوان دارد.سنت ها، الگوها و قوانین خانواده در جوان تأثیر دارد و خانواده موجب انتقال فرهنگها است وتأثیر همیشگی دارد، لذا ازمنظر اهل بیت(ع) بنیان خانواده باید براساس محبت، دوستی، تکریم، عطوفت ومهربانی پایه گذاری شود. زندگی واقعی درگرو صمیمیت و دوستی است در پرتوی دوستی ها رحمت بی پایان الهی شامل حال خانواده ها می گردد. تذکرات بجا در رشد و شکوفای شخصیت جوان تأثیر مثبت دارد و سرزنش های بی مورد نیز خصومت را در جوان شعله ور می نماید.
چشم پوشی از خطاها
محیط خانه ورفتار والدین برای فرزندان، ‌نخستین کلاس انسان سازی است؛ والدین باچشم پوشی از خطاها واشتباهات همدیگر ، در عین اینکه کانون خانواده را به صمیمت تبدیل نموده، استوانه های خانواده را استحکام می بخشد، زمینه رشد و شکوفایی شخصیت فرزندان را فراهم می سازد، قرآن کریم می فرماید: «‌ولیعفو و لیصفحوا الا تحبون ان یغفر الله لکم والله غفور رحیم.»اهل ایمان باید گذشت داشته باشند و گناه دیگران را نادیده بگیرند.مگر دوست ندارید که خدا هم از گناهان شما در گذرد؟ البته، خدا بسیار آمرزنده ومهربان است.امام صادق (ع) می فرماید: «‌العفوا عند القدره من سنن المرسلین واسرار المتقین.» عفو کردن درحال قدرت از سنتهای رسولان خدا وانسانهای پرهیز کار است.
آن حضرت به مردی که می خواست ازدواج کند، فرمود: «بنگر که شخصیت خود را در چه موضعی می نهی وچه کسی را شریک اموالت می کنی، و از دین خود و راز خود آگاهش می سازی (یعنی مواظب باش زنی انتخاب کنی که راز نگهدار وعیب پوش باشد» .
چشم پوشی ازخطاها اثری مناسب در محیط خانواده دارد. کانون خانواده را با عشق و محبت نهادینه می کند. فرزندان از پدر و مادر الگو می گیرند و با رفتارهای پدر و مادر خودش را تطبیق می دهند. دختران جوان، از اعمال مادرش که در دوران زندگی مشاهده نموده است، آداب زندگی و شوهرداری و خانه داری و بچه داری فرا می گیرد، و به وسیلة‌رفتار پدرش مردها را شناسایی می کند. پسران جوان به وسیلة‌ رفتار پدرش درطول دوران زندگی، درس زندگی و زنداری و بچه داری می آموزد و با رفتار مادرش زنها را می شناسد و برای آیندة ‌خویش تصمیم می گیرد.
شیوة‌ گذشت و چشم پوشی
چشم پوشی از خطا، اگر به موقع انجام بگیرد، دو اثر را در پی خواهد داشت: یکی اینکه در قلب او اثر می گذارد و نسبت به اغماض کننده علاقه پیدا می کند. دوم اینکه چشم پوشی از خطا، یک خلق پسندیده است چنین عمل اخلاقی، آن هم در برابر بدیها ، فطرت اخلاقی او را بیدار ساخته و از کردار خود پیشیمان می شود. چه بسا عفو و گذشت یک نوع تنبیه محسوب می شود. در چند صورت برای اصلاح افراد می توان از خطا و اشتباه، چشم پوشی نمود:
1ـ‌ اگرخطا کار از کار خطایش پیشمان شده وتصمیم گرفته که عمل خلاف را تکرار نکند.
2ـ اگر مرتکب خطا شخص آبرومند است که از روی جهالت خلاف را انجام داده، ولی از ظواهر امر پیداست که دیگر، تکرار نخواهد کرد.
3ـ درصورتی که خلافکار شخصی است عاقل و پاک سرشت و احتمال می دهیم که اگر مورد عفو قرار گیرد فطرت اخلاقی او بیدار و از کردة خود پیشمان می شود.درصورتی که والدین و مربی چنین احساسی داشته باشد باید از روش عفو و چشم پوشی استفاده نماید. امیر المؤمنین (ع)‌ به فرزندش امام حسن فرمود: «‌اگر یکی از خدمتگذاران تو مرتکب خطایی شد و استحقاق کیفر دارد، عفو با رعایت عدالت (در تنبیه او) از کتک بیشتر تأثیر دارد، البته در صورتی که عاقل باشد».
پیامبر اکرم (ص) به مردی که خدمت آن حضرت رسیده بود و از نافرمانی خدمتگزاران خود شکایت می کرد، فرمود: «آنها را مورد عفو قرار بده و بدین وسیله قلوبشان را اصلاح کن . عرض کرد: یا رسول الله آنها در بی ادبی متفاوت هستند¬، فرمود: آنان را ببخش¬، پس آن مرد به دستور پیامبر (ص)‌ عمل کرد.»
البته عفو و گذشت همیشه پسندیده نیست؛ حضرت علی (ع) می¬فرماید: «‌عفو از خطای فرد لئیم وپست موجب فساد او می¬شود، به همان مقدار که در اصلاح انسان کریم وشریف تأثیر دارد».
بنابر این پدر و مادر باید از خطاهای همدیگر چشم پوشی نمایند. با گذشت از خطاهای همدیگر می¬توانند کانون خانواده را گرم¬تر سازند و الگوی نیک برای فرزندان گردند. شیوة گذشت این است که افراد آبرومند و یا کسی که از عمل خطای خود، پشیمان است و یا اگراحتمال دارد که باگذشت وجدان او بیدار شده، و دوباره آن را تکرار نمی¬کند، از آن باید چشم پوشی و گذشت نماید.