به گزارش فرهنگ نیوز، المیزان فیتفسیر القران مفصلترین و مهمترین تألیف استاد علامه، شادروان سید محمد حسین طباطبایی است. اصل این تفسیر به عربی، در ۲۰ جلد نوشته شده و تألیف آن در رمضان ۱۳۹۲ به پایان رسیده است. ترجمه فارسی این اثر بالغ بر ۴۰ جلد است.
فهرست مربوط به ترجمه 40 جلدی فارسی را آقای میرزا محمد به نام مفتاح المیزان در ۳ جلد تدوین کرده است. فهرست دیگر تدوین آقای الیاس کلانتری است که ۲ روایت دارد. روایت اصلی آن عربی است و برای اصلالمیزان تدوین شده و دلیل المیزان نام دارد. دیگری که در واقع ترجمه آن است بر وفق مجمعالبیان طبرسی و مطلقاً یکی از چند تفسیر عمده و اساسی قرون جدید است.
علامه طباطبایی، رضوانا… علیه، اساس کار خود را بر قاعدة متین تفسیر قرآن به قرآن، قرار داده اند. ویژگی دیگر تفسیر المیزان در این است که به روایت یعنی نقل احادیث و اخبار صحیح از پیامبرصلیاللهعلیهوآلهوسلم و صحابه و ائمه معصومین، اعتنا و اهتمام تمام نشان داده و در ذیل هر بخش از تفسیر، پس از نقل آیات و توضیح لغوی و ادبی و بیان مراد هر آیه با شیوه «قرآن به قرآن» فصلی تحت عنوان «بحث روایی» به نقل و نقد روایات از منابع خاصه و عامه اختصاص دادهاند و شأن نزول آیات را غالباً در همین بخش آورده اند. تدوین المیزان از ابتدا تا انتها از یک الگوی ثابت و سنجیده پیروی میکند به این شرح که ابتدا چند آیه از یک سوره میآید بعد از آن، بخشی تحت عنوان بیان یا بیان آیات که به گفته خود استاد در مقدمة تفسیر، به یک یا چند موضوع از این موضوعات هفتگانه میپردازد:
۱- معارف و حقایقی مربوط به اسماء و صفات خداوند.
۲- اطلاعات مربوط به افعال خداوند
۳- مسائل مربوط به کلیات عالم
۴- دانستنیهای مربوط به انسان قبل از دنیا
۵- دانستنیهای مربوط به انسان در دنیا
۶- دانستنیهای مربوط به انسان بعد از دنیا
۷- معارف مربوط به اخلاق انسانی
غالباً مسائل لغوی و ادبی در همین بخش یعنی ابتدای «بیان آیات» مطرح می شود. سپس بخش نقل و نقد احادیث و اخبار تحت عنوان «بخشی از نظرروایتی» یا بحث روایت پیش میآید و از کتب حدیث و تفسیر عامه و خاصه، احادیث مربوط به موضوع، نقل و در اطراف آنها بحث میشود. سپس در مرحلة سوم بحثهای مناسب کلامی، فلسفی، علمی و یا مربوط به علوم قرآنی نظیربحث در باب اعجاز بطور مطلق و بیان وجوه چندگانهی اعجاز قرآن یا جبر و تفویض و یا شفاعت و محکمات و متشابهات در میان میآید.